Feiten en cijfers

Feiten en cijfers over alcohol, editie augustus 2024

Voor mensen die op zoek zijn naar aansprekende cijfers over alcoholverkopen, alcoholgebruik, alcoholschade en alcoholbeleid, heeft STAP in 2023 - op verzoek van regionale alcoholpreventieorganisaties - een handzaam 4-pagina's tellend document samengesteld met een 30-tal zo recent mogelijke kerncijfers.
In augustus 2024 is een tweede editie samengesteld.

Dit document, getiteld 'Feiten en cijfers over alcohol' is hier te downloaden.

Bronnen

Voor degenen die méér data zoeken of zelf willen grasduinen in de cijfers, staan hieronder in 21 paragrafen ruim 50 tabellen en grafieken met de belangrijkste bronnen over alcoholgebruik en alcoholgerelateerde problemen in Nederland.

Aan de orde komen:
- Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking
- Verkoopplaatsen en -kanalen alcohol
- Alcoholgebruik schoolgaande jongeren
- Alcoholgebruik alle jongeren
- Gebruik van alcohol door jongeren en de opvattingen van ouders
- Bestedingen aan uitgaan door jongeren
- Bezoeken SEH en ziekenhuisopnames i.v.m. comadrinken bij jongeren
- Alcoholgerelateerde ongevallen en incidenten met jongeren
- Jongeren in de verslavingszorg
- Ouderen in de verslavingszorg
- Drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die overmatig en/of zwaar drinken
- Volwassen Nederlanders die méér drinken dan het GR-advies, per GGD-regio en per gemeente
- Riskante drinkers en drinkers met een alcoholstoornis
- Alcoholgebruik zwangere vrouwen
- Alcoholgerelateerde sterfte
- Alcoholaccijnzen
- Rijden onder invloed
- Alcoholverstrekking jongeren
- Sancties wegens overtreding drankwetgeving en verbod op openbare dronkenschap
- Maatschappelijke en private kosten en baten
- Nederland in vergelijking met andere EU-landen

1. Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking

Grafiek: Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking vanaf 0 jaar, 1960-2023 (bier, wijn, gedistilleerd en totaal, allemaal in liters pure alcohol)

Deze grafiek geeft de ontwikkeling van de alcoholconsumptie per gemiddelde Nederlander (inclusief niet-drinkers en kinderen) weer in liters pure alcohol. De onderste 3 lijnen geven de liters pure alcohol aan die in de vorm van bier, van wijn en van gedistilleerde drank beschikbaar kwamen. Deze drie cijfers zijn ook opgeteld: dat is de bovenste lijn. Die geeft dus de totale hoeveelheid pure alcohol die per persoon in Nederland voor consumptie beschikbaar kwam. Niet meegerekend in al deze cijfers is niet-geregistreerde drankverkoop.

-

Hieronder de link naar de tabel met de achterliggende cijfers en de cijfers over het alcoholgebruik per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder. Dit omdat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en ook andere internationale organisaties meestal de pure alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking 15+ weergeven. Zie ook de tabel op het einde van deze themapagina waarin de alcoholconsumptie 15+ van Nederland vergeleken wordt met andere EU-landen.

Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking (bier, wijn, gedistilleerd en totaal) en per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder (totaal), 1960-2023 in liters pure alcohol (versie 29 augustus 2024) (79,7 kB)

-

2. Verkoopplaatsen en -kanalen alcohol

Verkoopplaatsen alcohol

Er zijn in Nederland volgens het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP naar schatting zo'n 70.000 plaatsen waar legaal alcohol verkocht of geschonken wordt. Het gaat om ruim 18.000 winkels, 6.000 online verkooppunten, ruim 30.000 commerciële horecabedrijven en bijna 16.000 kantines. Daarnaast wordt naar schatting jaarlijks op ruim 26.000 evenementen zwak-alcoholhoudende drank geschonken met een zogenaamde artikel 35 ontheffing (=evenementenontheffing voor maximaal 12 dagen).

Het Centraal Bureau voor de Statistiek schat het aantal verkooppunten van alcohol opvallend veel lager, namelijk op 43.200. SEO komt op een wat hoger aantal, namelijk 55.200 verkooppunten. Het verschil met STAP zit hem voornamelijk in het aantal winkels dat alcohol verkoopt.

CBS - Verkooppunten alcoholhoudende drank oktober 2019

SEO - Beschikbaarheid van alcohol (1,26 MB)

-

Tabel: Aantal verkoopplaatsen van alcohol (schatting)

*Er zijn ook duizenden commerciële horecabedrijven die géén vergunning hebben om alcohol te verstrekken, zoals veel koffiebarretjes, hamburgerrestaurants, broodjeszaken, shisha lounges, ijssalons, juicebars en hotels met alleen ontbijtservice. Het totale aantal commerciële horecabedrijven ligt ongeveer twee keer zo hoog.
**Een deel van de verenigingen en stichtingen met een eigen kantine, zal die niet zelf exploiteren, maar dat in handen hebben gegeven van iemand anders. In dat geval zal de gemeente geen paracommerciële vergunning verstrekken, maar een normale horecavergunning, alhoewel het een kantine betreft.

Verkoopkanalen alcohol

Maar 25% van alle alcohol die in Nederland wordt geconsumeerd, is gekocht in de horeca. De rest is gekocht in de detailhandel, vooral in de supermarkt.

Grafiek: Verkoopkanalen van alcohol, marktaandeel in %

Bronnen: gegevens over off-trade en on-trade Brewers of Europe, CEEV, Statista; gegevens over detailhandelskanalen Retail Insiders.

3. Alcoholgebruik schoolgaande jongeren

Peilstationsonderzoeken

Het Trimbos-instituut peilt sinds het midden van de jaren tachtig elke vier jaar in hoeverre leerlingen van klassen 7 en 8 van de basisschool en van het reguliere middelbare onderwijs ervaring hebben met alcohol, tabak, drugs en gokken. Dit gebeurt via het landelijke Peilstationsonderzoek scholieren. De resultaten werden voorheen gepubliceerd in het rapport Jeugd en Riskant Gedrag en sinds 2024 digitaal in de Scholierenmonitor.

Uit het Peilstationsonderzoek 2023 blijkt dat van de leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs:
- 10,3% ooit alcoholhoudende drank gedronken; jongens 12,6%, meisjes 8%.
- Een klein percentage leerlingen (1,7%) in de afgelopen maand nog alcohol heeft gedronken.

Uit het Peilstationsonderzoek 2023 blijkt dat van de scholieren van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs:
- 39,6% ooit alcohol heeft gedronken.
- 22,0% in de maand voorafgaande aan het onderzoek heeft gedronken.
- Voor de groep 16-jarige scholieren deze cijfers hoger liggen: 62,8% heeft ooit gedronken, 46,1% heeft de laatste maand gedronken.
- 19,7% tenminste één keer in het leven dronken of aangeschoten is geweest.
- 11,1% de afgelopen maand nog dronken is geweest.
- 14,4% in de afgelopen maand weleens 5 glazen of meer bij één gelegenheid heeft gedronken.
- Jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond minder vaak dan jongeren met een Nederlandse achtergrond ooit in het leven alcohol hebben gedronken (25,6% tegen 44,4%).
- Meisjes en jongens opvallend weinig verschillen als we kijken naar ooit gedronken en laatste maand gedronken. Meisjes zijn wel vaker ooit en de laatste maand dronken geweest.

In 2021 is - net als in 2015, 2017 en 2019 - aanvullend ook onderzoek verricht naar studenten van 16, 17 en 18 jaar in het vervolgonderwijs (MBO en HBO). Uit dat onderzoek blijkt dat van de studenten van 16 t/m 18 jaar van het MBO en HBO:
- 79,4% ooit alcohol heeft gedronken en 67,3% dat in de afgelopen maand nog heeft gedaan.
- 19% van de studenten die de afgelopen maand nog dronken, meer dan 10 glazen op één weekenddag heeft gedronken.
- leerlingen van 16 en 17 jaar in het voortgezet onderwijs iets vaker ooit hebben gedronken en vaker de afgelopen maand hebben gedronken dan hun leeftijdgenoten in het MBO. Maar kijk je naar meer dan 10 glazen drinken in het weekend, dan drinken de MBO-ers duidelijk meer. Blijkbaar hangt alcoholgebruik ook samen met het soort onderwijs.

De gemiddelde leeftijd waarop scholieren gaan drinken was in 2023 12,9 jaar en waarop ze beginnen met wekelijks drinken 13,8 jaar.

ESPAD-studie

Een deel van de gegevens uit het Peilstationsonderzoek scholieren wordt sinds 1999 gebruikt voor ESPAD, een internationale studie naar middelengebruik bij scholieren in het regulier onderwijs in de leeftijd van 15 en 16 jaar.

- Uit de gegevens van de ESPAD-studie 2019 blijkt dat Nederlandse jongeren wat ouder zijn als ze beginnen met drinken dan hun Europese leeftijdsgenoten. Van de Nederlandse 15-16 jarige scholieren heeft 23% voor hun 14e jaar al eens gedronken, terwijl het ESPAD gemiddelde 33% is.
- Nederlandse leerlingen staan echter redelijk hoog op de lijst als het gaat om hoe vaak ze de afgelopen maand alcohol hebben gedronken. Dat is gemiddeld 6,5 keer. Duitsland spant de kroon, Zweedse leerlingen drinken het minst vaak.
- Als Nederlandse leerlingen gevraagd wordt hoevéél ze dan drinken, klimmen ze naar de top van de 'ranglijst'. De 6,6 cl pure alcohol die Nederlandse jongeren tijdens hun laatste avond consumeerden (ruim 5 Nederlandse standaardglazen) wordt alleen door Deense en Noorse jongeren overtroffen. Deense leerlingen drinken bovendien vaak per maand, Noorse leerlingen juist beduidend minder.

Tabel: Aantal keren afgelopen maand gedronken en hoeveelheid laatste keer, scholieren 15/16 jaar

Bron: ESPAD 2019

HBSC-onderzoek

Het alcoholgebruik onder de schoolgaande jeugd (leerlingen in de hoogste klas van het basisonderwijs en leerlingen in het voortgezet onderwijs) is sinds 2001 ook elke 4 jaar gemeten in ket kader van de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) studie. Aan het internationale HBSC-onderzoek doen 44 landen mee. In al die landen wordt in elk geval onderzoek gedaan onder 11-, 13- en 15-jarige scholieren. Door de internationale inbedding is het mogelijk om de gegevens van een deel van de Nederlandse leerlingen systematisch te vergelijken met die van kinderen in het buitenland.

Uit de Nederlandse HBSC 2021 studie onder leerlingen van groep 8 van de basisschool blijkt dat:
- 14,2% van de leerlingen in groep 8 ooit alcohol heeft gedronken.
- Dat het bij de jongens van groep 8 gaat om 15,7% en bij de meisjes om 12,7%.
- Maandelijks gebruik van alcohol bij 3,6% van deze groep voorkomt.
- Slechts 0,7% ooit dronken is geweest.

Verder blijkt uit het HBSC 2021 onderzoek onder 12 t/m 16 jarigen in het voortgezet onderwijs dat:
- 47,5% van de leerlingen ooit alcohol heeft gedronken, 27,8% in de laatste maand. 17,7% is ooit dronken geweest.
- Jongens en meisjes vrijwel even vaak ooit alcohol hebben gebruikt in hun leven.
- Van de 14-jarige leerlingen in het voortgezet onderwijs 25,9% de laatste maand heeft gedronken, van de 16-jarigen is dat 76%.
- Onder leerlingen van het voortgezet onderwijs die alcohol gebruiken, flink wordt gedronken: 74,7% heeft de afgelopen maand minimaal één keer vijf glazen of meer op één gelegenheid gedronken (ook wel bingedrinken genoemd).
- Van de drinkers in het voortgezet onderwijs 9,4% meer drinkt dan tien glazen alcohol op een weekenddag.
- Jongeren op het voortgezet onderwijs minder alcohol drinken dan jongeren op andere schoolniveaus.
- Jongeren met een migratieachtergrond minder vaak hebben gedronken, maar als zij drinken er geen verschil is in bingedrinken vergeleken met hun leeftijdgenoten zonder migratieachtergrond.
- Jongeren uit welvarende gezinnen vaker alcohol hebben gedronken dan hun leeftijdgenoten uit minder welvarende gezinnen. Zij bingedrinken ook vaker.
- Jongeren uit onvolledige gezinnen vaker alcohol drinken dan jongeren uit volledige gezinnen. Hun ouders stellen ook vaak minder strenge regels omtrent alcoholgebruik.

HBSC-Internationaal

Eens in de 4 jaar verschijnt, in samenwerking met de World Health Organization (WHO), het internationale HBSC-rapport, een rapport waarin de gezondheid en het welzijn van kinderen uit Europa en enkele andere landen wordt opgetekend.

De gegevens voor het meest recent internationale HBSC-onderzoek zijn verzameld in de jaren 2021/2022. Leerlingen van 11, 13 en 15 jaar uit 44 landen namen eraan deel.

Kijken we naar de Nederlandse jeugd, dan zien we dat:
- in Nederland het actueel gebruik onder 11- en 13-jarige leerlingen lager was dan het gemiddelde onder hun leeftijdsgenoten in 43 andere landen;
- iets meer Nederlandse leerlingen van 15 jaar dronken vergeleken met het internationale gemiddelde, vooral meisjes. Over alle onderzochte leerlingen van die leeftijd was het 37%. Bij Nederlandse jongens 39%, bij meisjes 42%;
- wat dronkenschap betreft Nederlandse leerlingen juist wat láger scoorden dan de leerlingen gemiddeld in het buitenland.

Gezondheidsmonitor Jeugd

Naast de hiervoor genoemde onderzoeken bestaat nog een derde onderzoek: de Gezondheidsmonitor Jeugd. De Gezondheidsmonitor Jeugd geeft inzicht in de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van schoolgaande jongeren. Het onderzoek vindt sinds 2015 iedere 4 jaar plaats (plus een keer extra tijdens de coronapandemie) en wordt uitgevoerd door alle GGD'en in samenwerking met GGD GHOR en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Daartoe worden vragenlijstonderzoek uitgezet in klas 2 en klas 4 van het voortgezet onderwijs.

Omdat alle GGD'en hun onderzoek op dezelfde wijze houden, is het mogelijk om de resultaten op landelijk, regionaal en (waar mogelijk) gemeenteniveau te vergelijken.

Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 zijn voor wat betreft alcoholgebruik de volgende cijfers het vermelden waard:
- van de leerlingen van klas 2 heeft 43,1% ooit gedronken; bij leerlingen van klas 4 is dat 65,8%;
- het gebruik de afgelopen 4 weken is bij de leerlingen uit de 2de klas 13,3%, uit de 4de klas 40,7%;
- 5 glazen of meer bij één gelegenheid de afgelopen 4 weken kwam voor bij 6,6% van de leerlingen van klas 2 en bij 29,3% van klas 4.

Landelijk MBO-monitor

Via TestJeLeefstijl zijn van september 2022 t/m juli 2023 bij ruim 20.000 MBO-studenten van 37 MBO-instellingen in Nederland gegevens over leefstijl en aanverwante topics verzameld. De resultaten zijn gepresenteerd in de Landelijke MBO-leefstijlmonitor.

Uit het onderzoek blijkt dat:
- 72% van de MBO-studenten wel eens alcohol drinkt. Kijk je alleen naar de MBO-studenten jonger dan 18 jaar, dan is dat 71,7%;
- 16,8% van de MBO-studenten minstens op 1 doordeweekse dag alcohol drinkt;
- ruim een kwart van de MBO-studenten in het weekend aan binge drinken (> 5 glazen alcohol tijdens een gelegenheid) doet;
- mannelijke MBO-studenten vaker aan binge drinken doen dan vrouwelijke MBO-studenten;
- MBO-studenten niveau 3 en 4 vaker aan binge drinken doen dan MBO-studenten niveau 1 en 2;
- MBO-studenten onder de 21 jaar vaker aan binge drinken dan MBO-studenten van 21 jaar en ouder.

Langetermijn trends Peilstationsonderzoeken

Zoals we hiervoor zagen worden er elke vier jaar Peilstationsonderzoeken gehouden. Dat biedt de mogelijkheid trends te zien. Daarbij moet wel met de volgende drie zaken rekening gehouden worden:

1. De onderzochte groep basisschoolleerlingen is uit de groepen 7 en 8. Dat wil zeggen dat zij 10 t/m 12 jaar oud zijn. Aan deze leerlingen zijn vragen gesteld over 'ooit-alcohol-gedronken' en 'laatste-maand-gedronken'. Omdat er niet eenduidig aan basisschoolleerlingen vragen zijn gesteld over 'bingedrinken', kan daarvan geen trend worden gegeven.

2. Voor wat betreft de schoolgaande jeugd van 12 t/m 16 jaar in het voortgezet onderwijs kan wel over een lange periode trends gegeven worden, zowel wat betreft 'ooit-alcohol-gedronken', 'laatste-maand-gedronken' en 'laatste-maand-binge-drinken'.

3. Het gebruik van alcohol door 16 t/m 18-jarige studenten in het vervolgonderwijs (MBO en HBO) is over het algemeen redelijk stabiel, met uitzondering van 2017 toen het gebruik wat hoger lag.

Enkele opvallende cijfers:
- Tussen 2003 en 2023 is het alcoholgebruik onder leerlingen van de basisschool sterk afgenomen. In 2003 had de helft van de leerlingen van groepen 7 en 8 al wel eens gedronken, in 2023 heeft nog maar 10,3% van de leerlingen dat ooit gedaan.
- In 2003 dronk 19,0% van de leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool de maand voorafgaande aan het onderzoek, in 2023 was dat nog slechts 1,7%.
- Het percentage leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs dat ooit alcohol heeft gedronken is vergeleken met 2003 spectaculair gedaald van 84,2% naar 39,6%.
- Het alcoholgebruik de laatste maand is bij deze groep leerlingen tussen 2003 en 2023 gedaald van 57,1% naar 22,0%.
- Bingedrinken onder drinkende leerlingen van 12 t/m 16 jaar is in 2023 net iets hoger dan in 2003. In 2003 had 64,1% in de laatste maand wel eens meer dan vijf glazen bij één gelegenheid gedronken. In 2019 is dat 65,1%.
- In de periode 2015-2021 is het alcoholgebruik van 16 t/m 18 jarige studenten van het MBO en HBO (ooit-drinken en laatste-maand-drinken) eerst licht gestegen en daarna weer gedaald.
- Onder de drinkende studenten van 16 t/m 18 jaar is het percentage studenten dat zegt meestal op een 'drinkdag' in het weekend meer dan tien glazen alcohol te drinken, tussen 2015 en 2021 vrijwel onveranderd (rond de 20%).

Kortom:
Het alcoholgebruik (ooit en laatste maand) onder leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs is sinds 2003 eerst flink gedaald, vanaf 2015 enkele jaren stabiel geweest, daarna in 2021 een coronapiek en in 2023 weer licht dalend. Het percentage drinkende leerlingen van het voortgezet onderwijs dat regelmatig binge drinkt was in 2023 een fractie hoger dan in 2003. Bij MBO- en HBO-studenten is het alcoholgebruik (ooit en laatste maand) tussen 2015 en 2017 licht gestegen en daarna weer gedaald.

Tabellen en grafiek trends ooit-alcohol-gedronken

Tabel: Trend 2003-2023 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van het basisonderwijs (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren

Tabel: Trend 2003-2023 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs naar leeftijd en totaal (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren.

Grafiek: Trend 2003-2023 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs naar leeftijd en totaal (in %)

Bron: Peilstationsonderzoek scholieren

-

Tabel: Trend 2015-2021 'ooit-alcohol-gedronken' door studenten van 16 t/m 18 jaar van het vervolgonderwijs naar leeftijd en totaal (in %)

Bronnen: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015, 2017, 2019 en 2021.

Tabellen en grafiek trends laatste-maand-gedronken

Tabel: Trend 2003-2023 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van het basisonderwijs (in %)

Bron: Peilstationsonderzoek scholieren

Tabel: Trend 2003-2023 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs, naar leeftijd en totaal (in %)

Bron: Peilstationsonderzoek scholieren

Grafiek: Trend 2003-2023 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs naar leeftijd en totaal (in %)

Bron: Peilstationsonderzoek scholieren

Tabel: Trend 2015-2021 'laatste-maand-gedronken' door studenten van 16 t/m 18 jaar van het vervolgonderwijs naar leeftijd en totaal (in %)

Bronnen: Middelengebruik onder studenten van 16 t/m 18 jaar op het MBO en HBO 2015, 2017, 2019 en 2021.

Tabel en grafiek laatste-maand-gebinged

Tabel: Trend 2003-2023 voor 'laatste-maand-gebinged' door drinkende leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs, naar leeftijd en totaal (in %)

*Bingedrinken in dit onderzoek = afgelopen maand één keer of vaker 5 glazen of meer gedronken hebben op één gelegenheid
NB Deze vraag is alleen gesteld aan de leerlingen die aangaven de laatste maand gedronken te hebben.

Grafiek: Trend 2003-2023 voor 'laatste-maand-gebinged' door drinkende leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs, naar leeftijd en totaal (in %)

Bron: Peilstationsonderzoek scholieren

-

Growing up unequal full report (48,9 MB)

Ranglijsten EU-lidstaten naar wekelijks alcoholgebruik 15-jarigen (107 kB)

Ontwikkeling in alcohol- en druggebruik onder 15- en 16-jarige scholieren 2011-2015 (104 kB)

Peilstationsonderzoek scholieren - basisonderwijs 2015 (609 kB)

Veranderingen in middelengebruik onder nederlandse scholieren (4,12 MB)

Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland (HBSC) (2,74 MB)

Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO (9,7 MB)

Middelengebruik onder studenten van 16 t/m 18 jaar op het MBO en HBO 2019 (3,32 MB)

Middelengebruik onder studenten van 16 t/m 18 jaar op het MBO en HBO 2021 (11,4 MB)

Jeugd en riskant gedrag 2019 (10,8 MB)

ESPAD report 2019 (11,0 MB)

HBSC Internationaal (9,52 MB)

Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 (1,18 MB)

Scholierenmonitor alcohol 2023 (2,03 MB)

Landelijk MBO-monitor (6,80 MB)

-

4. Alcoholgebruik alle jongeren

Jongeren van 12 t/m 17 jaar - CBS cijfers

Uit cijfers van het CBS over de leefstijl van Nederlanders van 12 jaar en ouder zijn gegevens te halen over het alcoholgebruik van jongeren van 12 t/m 17 jaar. Het gaat hierbij om alle jongeren, dus niet alleen om schoolgaande jongeren. Hieruit blijkt dat in 2023 naar eigen zeggen:
- 39,9% van de jongeren in de leeftijd 12 t/m 17 jaar ooit alcohol heeft gedronken;
- 30,8% van deze jongeren op het moment van onderzoek dronk;
- 9,1% ooit alcohol heeft gedronken, maar niet de laatste 12 maanden.

Van deze drinkende jongeren van 12 t/m 17 jaar was in 2023 - volgens het CBS - 15,4% een zware drinker. Daarvan is bij meisjes sprake als ze minstens één keer per week ten minste 4 glazen drinken; bij jongens gaat het om minstens één keer per week 6 glazen of meer. Diverse organisaties gebruiken voor het drinken van deze hoeveelheden op één gelegenheid de term bingedrinken, in plaats van zwaar drinken. De term bingedrinken wordt ook wel gebruikt voor op één gelegenheid 5 glazen of meer drinken.

Tabel: Alcoholgebruik jongeren 12 t/m 17 jaar, 2023, in %

Bron: cbs.

Jongeren en jong-volwassenen van 16 t/m 25 jaar - EénVandaag

Uit een in 2018 gehouden onderzoek onder bijna duizend leden van 16 t/m 25 jaar van het Jongerenpanel van EénVandaag bleek 78% regelmatig te drinken.

Van die 78% jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar die aangaven regelmatig te drinken:
- dronk 21% 10 glazen alcohol of meer per week;
- was 25% minstens eens per maand dronken;
- dronk 35% van de jongens minstens eens per maand 6 glazen alcohol binnen 2 uur;
- dronk 29% van de meisjes minstens eens per maand 4 glazen alcohol binnen 2 uur.

Kester - Onderzoek alcohol en jongeren - 2de versie (3,75 MB)

-

5. Gebruik van alcohol door jongeren en de opvattingen van ouders

Sinds 2014 is de leeftijdsgrens voor alcohol en tabak in Nederland 18 jaar. Vanaf dat moment mogen verkopers alleen alcohol en tabak verkopen aan jongeren boven de 18 jaar en mogen jongeren onder de 18 jaar geen alcohol bezitten op voor het publiek toegankelijke plaatsen. Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de opvattingen van ouders over die grens van 18 jaar. Omdat in al deze onderzoeken de vraagstelling net iets anders is zijn de uitkomsten moeilijk vergelijkbaar. Zo wordt soms gevraagd naar de leeftijdsgrens voor alcohol én tabak, andere keren alleen naar de alcoholleeftijdsgrens. Het maakt ook uit aan wie de vragen gesteld worden: aan ouders van jongeren die opgenomen zijn geweest in een alcoholpoli, aan ouders met kinderen van 12 t/m 16 jaar of alleen aan ouders met kinderen in de leeftijd 16 en 17 jaar.

Hieronder wordt ingegaan op de resultaten van de twee meest recente onderzoeken hiernaar. Het eerste onderzoek is van het Trimbos-instituut en werd gehouden onder ouders van leerlingen van 12 t/m 16 jaar van vmbo, havo en vwo. Dit onderzoek werd uitgevoerd in 2021. Het onderzoek maakt op enkele onderdelen vergelijkingen met eerder uitgevoerde onderzoeken. Het tweede onderzoek betreft een onderzoek van EénVandaag in 2023 onder ouders met een kind van 16 of 17 jaar.

De belangrijkste conclusies van het Trimbos-onderzoek:

- 96% van de ouders ervaren een goede communicatie over alcohol drinken met hun kind.
- 70% van de ouders zegt dat hun kind zeker geen glas alcohol mag drinken. Overigens denkt iets minder dan de helft van de jongeren (48%) dat het thuis niet is toegestaan om één glas alcohol te drinken.
- 76% van de ouders denkt dat ieder weekend één of twee drankjes met alcohol drinken voor jongeren onder de 18 jaar (erg) schadelijk is.
- 33% van de ouders heeft in 2021 heeft een ‘niet drinken tot 18 jaar’-afspraak met hun kind gemaakt.
- 66% van de ouders heeft weleens alcohol gegeven aan hun kind.
- 39% van de ouders heeft meer dan één keer alcohol gegeven aan hun kind.
- Als ouders voor het eerst alcohol aan hun kind geven, het kind gemiddeld 14,8 jaar oud is. Dit kan zijn op een verjaardag of feestje, een feestdag, vakantie, kermis of carnaval.
- Laag of middelbaar opgeleide ouders hun kind vaker alcohol geven dan hoogopgeleide ouders.
- Ouders die geen ‘NIX 18'-afspraak hebben gemaakt met hun kind vaker alcohol aan hun kind geven dan ouders die deze afspraak wel hebben gemaakt.
- Ouders die het niet heel (erg) schadelijk vinden als minderjarigen ieder weekend 1 of 2 glazen alcohol drinken, hun kind vaker alcohol geven dan ouders die dit wel (erg) schadelijk vinden.
- Ouders uit de stad vaker strenge regels hebben over alcohol drinken dan ouders uit een dorp of platteland (74% vs. 67%).
- Ouders uit de stad vaker denken dat zij effectieve maatregelen kunnen nemen om te voorkomen dat hun kind (te) veel alcohol gaat drinken dan ouders uit een dorp of het platteland (69% vs. 63%).
- Ouders uit de stad vaker denken dat hun kind hun advies over niet drinken overneemt dan ouders uit een dorp of het platteland (73% vs. 67%).

Tabel: Opvattingen en regels van ouders van leerlingen van 12 t/m 16 jaar uit het voortgezet onderwijs over alcoholgebruik, 2007-2021, in %

-

Tabel: Regels van ouders van leerlingen van 12 t/m 16 jaar uit het voortgezet onderwijs over alcoholgebruik, 2021, in %

Bron: Ouders over middelengebruik 2021

Uit een in 2023 uitgevoerd kleinschaliger onderzoek van EénVandaag onder 935 ouders met een 16 of 17-jarig kind bleek dat de ouders van die wat oudere kinderen nog steeds heel tolerant zijn t.o.v. het alcoholgebruik van hun kroost: 56% van die 16- en 17-jarige kinderen mocht van hun ouders drinken. De meeste kinderen kregen de alcohol (thuis) van hun vader of moeder (58%) of van een ouder vriendje of vriendinnetje (59%).

Infographic Ouders die alcohol geven aan hun kind (1,86 MB)

Infographic Opvoeding over alcohol en tabak, verschillen tussen stad en dorp (150 kB)

Factsheet Peilstationsonderzoek Ouders 2019 (1,80 MB)

Ouders over middelengebruik etc. 2021 (5,07 MB)

-

6. Bestedingen aan uitgaan door jongeren

In 2020 besteedt – in vergelijking met 2016 - een lager percentage scholieren gemiddeld meer aan uitgaan. Dat blijkt uit cijfers van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Bijna de helft van de scholieren, 47%, geeft gemiddeld € 24 per maand uit aan uitgaan, café, discotheek, festival en concert. Dat was in 2016 nog 68% van de scholieren, die toen gemiddeld slechts € 16 besteedde.

44% van de jongens geeft geld uit aan uitgaan, gemiddeld € 26. Bij meisjes is dat 50%, die gemiddeld wat minder uitgeven dan de jongens, namelijk € 22. In 2016 gaven de jongens gemiddeld nog zo’n € 18 per maand aan uit, de meisjes gemiddeld € 14, dus ook minder dan de jongens.

Het percentage jongeren dat aan uitgaan geld uitgeeft stijgt met de leeftijd. Dat was zo in 2016 en is nog steeds zo in 2020. Wel is bij alle leeftijdsgroepen het percentage jongeren dat aan uitgaan geld uitgeeft gedaald.

Tabel: Jongeren die geld uitgeven aan uitgaan, 2016 en 2020 (in %)

-

Scholierenonderzoek 2016 (0,99 MB)

Scholierenonderzoek 2020 (709 kB)

-

7. Bezoeken SEH en ziekenhuisopnames i.v.m. comadrinken bij jongeren

Twee organisaties zijn meer dan 10 jaar geleden begonnen met het bijhouden van zorgdata over het aantal jonge patiënten met een alcoholintoxicatie ("comadrinken"). Hieronder nadere informatie over deze twee bronnen.

SEH-afdelingen

De belangrijkste bron met data over het aantal patiënten met alcoholintoxicatie dat behandeld wordt op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van een ziekenhuis is VeiligheidNL. Het gaat om schattingen gebaseerd op een registratiesysteem waaraan een selectie van ziekenhuizen in Nederland deelneemt. Deze ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling. Dit maakt een schatting van cijfers op nationaal niveau mogelijk.

In 2022 ging het om een geschat aantal van 5.100 alcoholintoxicaties op alle SEH-afdelingen. 2.500 van deze comadrinkers was jonger dan 25 jaar, 1.100 jongeren zelfs onder de 18 jaar. De kans om met een alcoholintoxicatie bij de SEH terecht te komen is voor de laatstgenoemde leeftijdsgroep 92 per 100.000 personen.

In 2011 kwamen zo'n 3.000 jongeren onder de 25 jaar op de SEH als gevolg van een alcoholintoxicatie. In 2022 is dat dus gedaald naar 2.500. Vooral de coronajaren 2020 en 2021 lieten een daling zien. Die werd voornamelijk veroorzaakt door minder gevallen van alcoholintoxicatie in tijden van horecasluiting.

Gegevens kinderartsen

De tweede bron zijn de data van kinderarts Nico van der Lely en zijn collega's, verzameld door het Nederlands Signaleringscentrum Kindergeneeskunde in de periode 2007-2017.

Alle kinderartsen samen behandelden in 2017 860 jongeren onder de 18 jaar die in het ziekenhuis waren opgenomen na overmatig alcoholgebruik. Bij 671 van de 860 opgenomen jongeren was er sprake van coma door alcoholintoxicatie. Het ging om 50% jongens en 50% meisjes. Hun gemiddelde leeftijd bedroeg 15,4 jaar. Het hoogste gemeten alcoholpromillage was 3,8. Gemiddeld waren de jongeren 3,4 uur buiten bewustzijn.

In 2007 waren er 226 ziekenhuisopnamen van jongeren onder de 18 jaar i.v.m. een alcoholintoxicatie. In 2017 waren dat er - zoals we zagen - 671. De piek was in 2015. Toen waren er 726 ziekenhuisopnames i.v.m. comadrinken door minderjarigen.

In 2018 is de dataverzameling door het Nederlands Signaleringscentrum Kindergeneeskunde gestopt en leveren nog maar 12 ziekenhuizen gegevens aan Nico van der Lely. Deze cijfers zijn niet vergelijkbaar met die van 2017 (en eerder) en worden hier dan ook niet vermeld.

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2016 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2017 (478 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2018 (517 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2019 (486 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2020 (1,08 MB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2021 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2022 (331 kB)

de Veld - Only just eighteen? (20,5 MB)

-

Tabellen

Tabel: Geschat aantal SEH-behandelingen i.v.m. alcoholintoxicatie, 2010-2022, jongeren onder de 18 jaar, afgerond op 100-tallen

Bron: VeiligheidNL

Tabel: Ziekenhuisopnames i.v.m. alcoholintoxicatie, 2007-2017, jongeren onder de 18 jaar

Bron: de Veld

Het aantal jongeren met alcoholintoxicatie dat kinderartsen tussen 2007 en 2017 in ziekenhuizen registreerden is beduidend lager dan het aantal jongeren met alcoholintoxicatie op de SEH-afdelingen in die jaren. Dat is omdat niet alle jongeren met een alcoholintoxicatie die op de SEH-afdelingen werden behandeld daarna in het ziekenhuis zijn opgenomen en door een kinderarts behandeld hoefden te worden.

8. Alcoholgerelateerde ongevallen en incidenten met jongeren

Volgens onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoeks en Documentatie Centrum heeft 26 tot 43% van het geweld in Nederland te maken met alcoholgebruik en 30 tot 50% van het geweld onder invloed leidt tot zwaar lichamelijk letsel.

In een in 2018 gehouden enquête onder leden van het Opiniepanel van EenVandaag gaf 72% van 1.000 ondervraagde jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar aan regelmatig alcohol te drinken. Van deze groep:
- had 43% blackouts (geheugengaten) gehad;
- was 27% gewond geraakt en
- was 4% bewusteloos geweest.

VeiligheidNL schat dat in 2022 700 jongeren onder de 18 jaar op de Spoedeisende Hulp (SEH) van ziekenhuizen zijn behandeld in verband met alcoholgerelateerde ongevallen en geweld. Verder zijn er 4.800 18-24-jarigen daarvoor behandeld, 10.600 25-54 jarigen en 7.800 55-plussers.

Ramaekers - Middelengebruik en geweld (2,48 MB)

Onderzoek Alcohol en Jongeren - 2de versie (3,75 MB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2015 (417 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2016 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2017 (478 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2018 (517 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2019 (486 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2020 (1,08 MB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2021 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2022 (331 kB)

-

9. Jongeren in de verslavingszorg

Uit cijfers afkomstig uit het LADIS (Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem) blijkt dat het aandeel jongeren onder de 25 jaar dat met een alcoholhulpvraag bij de verslavingszorg komt de laatste jaren stabiel is. Zo'n 4% van de mensen met een alcoholhulpvraag is onder de 25 jaar.

Bij jongeren onder de 25 jaar die zich melden met verslavingsproblematiek is bij 18% alcohol het primaire probleem. In 2023 ging het om ruim 1.500 jongeren en jongvolwassenen.

Tabel: Aantal alcoholhulpvragers in de verslavingszorg onder de 25 jaar, 2018-2023

Bron: ladis.eu.

Kerncijfers Verslavingszorg 2018-2023 (3,99 MB)

-

10. Ouderen in de verslavingszorg

Uit cijfers afkomstig uit het LADIS (Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem) blijkt dat de alcoholproblematiek met een aandeel van 45% de grootste problematiek is in de verslavingszorg. In 2023 betrof het 29.257 cliënten. 70% is man, 30% vrouw.

De gemiddelde leeftijd van de alcoholhulpvragers in de verslavingszorg is 47 jaar. Een behoorlijk aantal is 55+. Zij vormen 30% van de alcoholcliënten. Het gaat om ruim 7.500 ouderen. Overigens vooral 'jongere ouderen' van 55 tot en met 64 jaar.

Als je inzoomt op die ouderen zie je dat de alcoholproblematiek bij de 55+-ers in de verslavingszorg veruit de grootste problematiek is. 62% van de oudere cliënten komt met die problematiek naar de verslavingszorg.

Tabel: Aantal alcoholhulpvragers in de verslavingszorg 55+, 2018-2023

Bron: ladis.eu.

Kerncijfers Verslavingszorg 2018-2023 (3,99 MB)

-

11. Drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die overmatig en/of zwaar drinken

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het RIVM en het Trimbos-instituut blijkt dat in 2023 77,2% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder alcohol gebruikte, 13,0% van de volwassen bevolking is een ex-drinker, 9,8% een nooit-drinker.

Verder blijkt dat in 2023 6,7% van de volwassen Nederlanders – volgens eigen opgave - overmatig drinkt en 7,9% zwaar. Er is overlap tussen deze groepen. Hoe groot die was in 2023 is niet bekend.

Overmatig drinken betreft het drinken van meer dan 14 glazen (vrouwen) of meer dan 21 glazen (mannen) alcohol per week. Zwaar drinken betreft het drinken van minstens één keer per week meer dan 4 glazen (vrouwen) of meer dan 6 glazen (mannen) alcohol op één dag.

Tabel: Drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die overmatig en/of zwaar drinken, volwassen bevolking Nederland, 2018-2023

-

Relatie met inkomen en opleiding

Inkomen

Uit onderstaande tabel blijkt:
a. dat naarmate Nederlanders een hoger inkomen hebben de kans groter is dat ze alcohol gebruiken;
b. het percentage personen dat meer dan 1 glas per dag drinkt stijgt naarmate het inkomen toeneemt;
c. onder de Nederlanders met de laagste inkomens die wèl drinken, een hoger percentage overmatige of zware drinker is dan onder de Nederlanders met meer inkomen.

Tabel: Drinkers, personen die meer drinken dan 1 glas, overmatige en zware drinkers, naar inkomensgroep in 2023

-

Dit fenomeen verklaart mogelijk wat in de wetenschap de ‘alcohol harm paradox’ wordt genoemd. Dat is het gegeven dat in de hogere SES-groepen weliswaar een hoger percentage regelmatige alcoholgebruikers zijn, maar de laagste SES-groep meer getroffen wordt door alcoholgerelateerde schade.

Opleidingsniveau

Er zijn ook cijfers van het CBS beschikbaar over overmatig en zwaar alcoholgebruik naar opleidingsniveau. Uit die cijfers (zie onderstaande tabel) zijn dezelfde conclusies te trekken als we hierboven zagen, namelijk:
a. naarmate Nederlanders een hogere opleiding hebben, de kans groter is dat ze alcohol gebruiken;
b. het percentage personen dat meer drinkt dan 1 glas per dag toeneemt naarmate de opleiding hoger is;
c. onder Nederlanders met een laag of middelbaar opleidingsniveau die wèl drinken, een hoger percentage overmatig of zwaar drinkt dan onder de hoog opgeleiden.

Dit is niet erg verwonderlijk. Er is immers in Nederland een duidelijke relatie tussen opleidingsniveau en hoogte van het inkomen.

Tabel: Drinkers, personen die meer drinken dan 1 glas, overmatige en zware drinkers, naar opleidingsniveau in 2023

Bron: cbs.

-

12. Volwassen Nederlanders die meer drinken dan het GR-advies, per GGD-regio en per gemeente

In 2022 (het laatste coronajaar) werd door de meerderheid van de Nederlanders (57,5%) van 18 jaar en ouder méér gedronken dan in de alcoholrichtlijn van de Gezondheidsraad wordt geadviseerd. Die alcoholrichtlijn luidt: "Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag." Dat blijkt uit de cijfers per GGD-regio uit de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 van de GGD-en, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Alleen in Flevoland hield een meerderheid van de volwassenen zich aan de GR-richtlijn. Het hoogste aantal volwassenen dat zich niet aan de GR-richtlijn hield was te vinden in Hart van Brabant (61,7%). Ook Brabant-Zuid Oost (61,6%), Hollands Noorden (61,6%), Twente (61,5%) en de Gooi en Vechtstreek (61,3%) scoorden slecht.

Kijken we naar gemeenten dan zien we dat in 2022 Oost-Gelre de gemeente is waar het hoogste percentage volwassenen is (72,6%) dat méér drinkt dan de Gezondheidsraad adviseert. Ook hoog scoren Oudewater, Tubbergen en Oirschot. Gemeenten waar juist naar verhouding véél mensen zich aan de drinkrichtlijn houden zijn Neder-Betuwe (57,2%), Urk (56,5%), Vlaardingen (55,5%) en Sliedrecht (55,2%).

Tabel: Percentage volwassen Nederlanders dat méér drinkt dan het GR-advies, 2022, per GGD-regio

Bron: volksgezondheidenzorg.info.

Bevolking 18+ die drinkt boven de richtlijn 2022, per gemeente, alfabetisch (204 kB)

-

13. Riskante drinkers en drinkers met een alcoholstoornis

In de vorige twee paragrafen zijn onder meer cijfers opgenomen over het aantal zware drinkers en het aantal drinkers dat méér drinkt dan de Gezondheidsraad adviseert. De indeling van die drinkers is uitsluitend op basis van de hoeveelheid glazen alcohol die zij (zeggen te) drinken. Er worden in de literatuur ook indelingen gebruikt gebaseerd op het drinkgedrag of op basis van de problemen die een drinker ondervindt (of zegt te ondervinden) als gevolg van zijn of haar alcoholgebruik. In deze paragraaf gaan we in op twee Nederlandse studies naar het percentage riskant alcoholgebruikers en naar het percentage drinkers met een alcoholstoornis.

Riskant gebruik

In november 2018 heeft het Trimbos-instituut een nieuw begrip geïntroduceerd: riskant alcoholgebruik. Riskant alcoholgebruik is gekoppeld aan een bepaalde AUDIT-score, namelijk 8 punten of hoger. Het gaat niet primair om de hoeveelheid alcohol die gedronken wordt, maar men kijkt of de persoon in kwestie door zijn drinkgedrag problemen rapporteert, bijvoorbeeld verplichtingen niet na kunnen komen, spijt hebben van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgen om minder te drinken.

Gegevens over riskant gebruik worden door het Trimbos-instituut, het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) verzameld als onderdeel van de Leefstijl Monitor A Middelen.

Uit de meting in 2022 blijkt dat 13,5% van de volwassenen een riskante alcoholgebruiker is op basis van zijn/haar AUDIT-score. Dit betreft meer mannen (18,7%) dan vrouwen (8,7%). Dit betekent dat er 1.929.127 riskante gebruikers van 18 jaar en ouder in Nederland zijn.

- Riskant alcoholgebruik komt het meest voor in de leeftijdscategorie 18-29 jaar en neemt vanaf 30 jaar duidelijk af met de leeftijd.
- Alcoholgebruikers met een hoog opleidingsniveau zijn vaker een riskante drinker dan degenen met een laag opleidingsniveau.
- Het percentage riskante alcoholgebruikers was in 2022 even hoog als in 2016. In de coronajaren was dat percentage iets lager.

Factsheet riskant alcoholgebruik in Nederland (2,48 MB)

Alcoholgebruik in Nederland, cijfers 2022 (516 kB)

-

NEMESIS-studie

Een deel van de mensen die riskant drinken heeft een alcoholstoornis. Dat is een stoornis uit DSM5, het handboek voor psychiaters. De stoornis wordt gekenmerkt door flinke beperkingen als gevolg van het alcoholgebruik, zoals controleverlies, onthoudingsverschijnselen of het opgeven van sociale activiteiten. De stoornis wordt vastgesteld met een klinisch instrument (de Composite International Diagnostic Interview; CIDI).

Uit de NEMESIS-3 studie onder 6.194 Nederlanders van 18 tot 75 jaar naar psychische gezondheid in de periode 2019-2022, blijkt dat 12,8% van de Nederlanders ooit in het leven een alcoholstoornis heeft gehad en 5,4% de afgelopen 12 maanden.

Tabel: Nederlanders 18-75 jaar met alcoholstoornis, 2019-2022, NEMESIS-3

-

NEMESIS-2 (2,26 MB)

NEMESIS-3: trimbos.nl.

-

14. Alcoholgebruik zwangere vrouwen

Het percentage vrouwen dat alcohol gebruikt tijdens de zwangerschap lijkt de afgelopen decennia aanzienlijk gedaald. Toen in 2005 de Gezondheidsraad haar advies over "Risico's van alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding" opstelde werd nog geschat dat 35% tot 50% van de vrouwen tijdens de zwangerschap alcohol gebruikte.

Latere schattingen spraken van 22,4% in 2007 en 19,2% in 2010.

Begin 2016 is de factsheet ‘Alcoholgebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding’ verschenen. Het is een uitgave van TNO, opgesteld in opdracht van het Trimbos-instituut en met financiering van het ministerie van VWS. Daarin wordt het percentage vrouwen dat in 2015 drinkt tijdens de zwangerschap geschat op 8,9%.

Tabel: Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap (2005-2015)

-

Het Trimbos-instituut onderzoekt sinds 2016 het middelengebruik van zwangeren meer systematisch. Sinds dat jaar bestaat de Monitor middelengebruik en zwangerschap.

Uit dit onderzoek bleek dat in 2016 44,2% van de moeders dronk voor ze zwanger werden en 4,7% vanaf het moment dat ze wisten zwanger te zijn. In 2018 waren die cijfers 44,2% en 4,2%. In 2021 was dat 42,7% en 2,6%. In de laatste monitoren (die van 2021 en van 2023) is ook gekeken naar het alcoholgebruik in de weken tussen conceptie en het moment waarop de vrouw wist zwanger te zijn. In die periode blijkt nu 26,9% van de vrouwen alcohol te hebben gebruikt.

Tabel: Alcoholgebruik in de 4 weken vóór de bevruchting, in de periode tussen de bevruchting en bevestiging van de zwangerschap en ná bevestiging van de zwangerschap, in % (2016-2023)

-

Er zijn slechts schattingen van het aantal kinderen in Nederland dat schade heeft door prenatale blootstelling aan alcohol. De cijfers moeten met de nodige voorzichtigheid gebruikt worden.

Volgens een schatting van onder anderen Shannon Lange was de prevalentie van FASD (Foetaal Alcohol Spectrum Disorder) onder jongeren in Nederland in 2012 1,42%. Dat komt neer op zo'n 44.000 jongeren met schade doordat de moeder tijdens de zwangerschap dronk.

Svetlana Popova heeft schattingen gemaakt van het voorkomen van FAS (Foetaal Alcohol Syndroom) op basis van de cijfers die er per land beschikbaar zijn over het drinken tijdens de zwangerschap. Zij schat dat er in Nederland 26,7 personen met FAS zijn per 10.000 inwoners. Dat zou betekenen dat er zo'n 4.800 Nederlanders zijn met FAS.

Risico's van alcoholgebruik tijdens conceptie, zwangerschap en borstvoeding (1,04 MB)

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap en borstvoeding (221 kB)

Factsheet Monitor zwangerschap en middelengebruik 2016 (2,38 MB)

Factsheet Monitor middelengebruik en zwangerschap 2018 (485 kB)

Factsheet Monitor middelengebruik en zwangerschap 2021 (9,50 MB)

Factsheet Monitor middelengebruik en Zwangerschap 202z (3,25 MB)

Lange - Bijlage bij studie FASD (316 kB)

Popova - Bijlage bij studie FAS (1,36 MB)

-

15. Alcoholgerelateerde sterfte

Een vraag die vaak gesteld wordt is: hoeveel mensen sterven er in Nederland direct of indirect als gevolg van alcoholgebruik? Er zijn twee belangrijke informatiebronnen: het Global Information System on Alcohol and Health en de Global Burden of Disease Study. We zullen hierna op beide bronnen ingaan.

Global Information System on Alcohol and Health

Het Global Information System on Alcohol and Health van de World Health Organization bevat veel cijfers over alcoholgebruik, morbiditeit en mortaliteit. Helaas zijn de meest recente schattingen van de sterfte als gevolg van alcoholgebruik vrij oud: ze hebben betrekking op 2016.

De cijfers in de GISAH-database hebben met name betrekking op enige belangrijke alcoholgerelateerde doodsoorzaken, zoals levercirrose, ongevallen en kanker. Ook is een totaalcijfer opgenomen: 5,7% van de sterfte bij mannen en 1,7% van de sterfte bij vrouwen zou in Nederland in 2016 alcoholgerelateerd zijn geweest.

Tabel: GISAH-schatting alcoholgerelateerde sterfte, Nederland 2016

Bron: GISAH.

Global Burden of Disease Study

De Global Burden of Disease Study is een zeer uitgebreide studie, gefinancierd door de Bill and Melinda Gates Foundation. De studie wordt gecoördineerd door het Institute for Health Metrics and Evaluation van de Universiteit van Washington.

In het kader van de GBD zijn de risico's van 'high alcohol use' op onder meer sterfte onderzocht. Dat leverde op dat het aantal alcoholgerelateerde sterfgevallen in Nederland in 2021 tussen de 4.108 en de 6.836 moest liggen. Uit nadere bestudering van het aandeel 'high alcohol use' in 29 relevante doodsoorzaken blijkt dat er in 2021 naar schatting 5.915 sterfgevallen mede toe te schrijven waren aan het gebruik van alcohol.
De gegevens zijn te vinden op de database van GBD: GBD Compare.

De GBD-onderzoekers hebben ook berekend hoeveel sterfte is vermeden als gevolg van alcoholgebruik. Zeer matig gebruik heeft volgens deze onderzoekers bij oudere bevolkingsgroepen een licht beschermend effect op het krijgen van coronaire hartziekten en voorkomt dus sterfte. De vermeden sterfte door alcoholgebruik betrof in Nederland in 2021 volgens de GBD-onderzoekers 576 gevallen.

Alcoholgebruik was dus in 2021 (een coronajaar) een factor in naar schatting 5.915 sterfgevallen, maar vermeed er tegelijkertijd 576. De geschatte "netto-alcoholsterfte" was in Nederland in 2021 dus 5.339.

Tabel: GBD-schatting alcoholgerelateerde sterfte, Nederland 2021

Bron: GBD Compare

16. Alcoholaccijnzen

-Bij bier bepaalt sinds 2024 niet meer het Platogehalte, maar het alcoholgehalte het tarief. Hoe hoger het alcoholgehalte, hoe meer accijns betaald moet worden.
- Bij wijn waren er verschillende accijnstarieven voor mousserende wijn (als champagne en prosecco) en niet-mousserende wijn (ook wel stille wijn genoemd). Dat onderscheid is in 2017 komen te vervallen. Zowel bij mousserende als bij stille wijnen bepaalt nu het alcoholgehalte (méér of minder dan 8,5% alcohol) de uiteindelijke accijnsafdracht. Verder is er een speciale accijns voor tussenproducten zoals port, sherry en vermout.
- Bij gedistilleerde dranken wordt de accijns geheven als een vast bedrag per hectoliter pure alcohol.
Over de accijns wordt BTW geheven en wel het hoogste tarief van 21%.

Meer informatie over alcoholaccijns is te vinden op de themapagina Nationaal beleid. Een overzicht van accijnstarieven in de EU-lidstaten is te vinden op de themapagina Europees beleid.

Zowel het Ministerie van Financiën als het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceren gegevens over accijnsopbrengsten. Het Ministerie van Financiën registreert de kasontvangsten, de cijfers van het CBS betreffen de ontvangsten op transactiebasis, dat wil zeggen op het moment waarop de activiteit plaatsvindt die tot de belastingschuld leidt. Hieronder zijn de CBS cijfers opgenomen.

Accijnsopbrengsten 2000-2023 volgens CBS (versie april 2024) (29,9 kB)

-

17. Rijden onder invloed

Het aantal door de politie geregistreerde gevallen van rijden onder invloed nam tussen 2007 en 2017 opvallend af. In 2007 ging het om 61.003 geregistreerde gevallen van rijden onder invloed, in 2017 waren dat er nog maar 25.775. Maar vanaf 2018 steeg het aantal weer en zelfs heel stevig. Overigens wel met een behoorlijke terugval in de coronajaren 2020 en 2021.

De stijging heeft voor een belangrijk deel te maken met het feit dat het vanaf 1 juli 2017 voor de politie mogelijk is om naast de handhaving met voorlopige selectiemiddelen op alcoholgebruik ook met andere voorlopige selectiemiddelen (zoals de speekseltester en het onderzoek van de oog- en spraakfuncties en de psychomotorische functies) op rijden onder invloed van drugs te controleren.

Maar het is niet alleen het drugsgebruik in het verkeer dat zorgt voor de hoge aantallen "rijders onder invloed" de laatste jaren. Dat weten we uit onderzoek dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eens in de paar jaar laat uitvoeren om inzicht te krijgen in het percentage automobilisten dat in weekendnachten met een bloed alcoholgehalte (BAG) van 0,5‰ of meer achter het stuur kruipt. Uit deze onderzoeken blijkt ook een gunstige ontwikkeling van het alcoholgebruik in het verkeer tijdens weekendnachten in de periode 2002-2017 (van 4,1% in 2002 naar 1,4% in 2017) en in de periode daarna een forse stijging, tot 2,6% in 2022. Het aandeel zware overtreders (BAG>1,3‰) is zelfs gestegen van 0,1% in 2017 naar 0,6% in 2022.

In het meest recente onderzoek naar rijden onder invloed in weekendnachten (2022) staan ook de cijfers over het percentage Nederlandse verkeersdeelnemers dat zèlf aangeeft in de afgelopen twaalf maanden met een motorvoertuig aan het verkeer te hebben deelgenomen onder invloed van drank (meer dan toegestaan), drugs of riskante medicatie (met gele sticker). Daaruit blijkt dat 5% het afgelopen jaar heeft gereden onder invloed van meer alcohol dan wettelijk toegestaan, 4% nam deel aan het verkeer onder invloed van medicatie met een gele sticker en 1% onder invloed van drugs. Het gaat hier dus om zelfrapportage. Alles wijst erop dat rijden onder invloed van drugs een probleem is, maar dat rijden onder invloed van alcohol vaker voorkomt.

De precieze aantallen doden en gewonden door alcoholongevallen zijn niet bekend. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft daarom enkele jaren terug het aandeel verkeersdoden als gevolg van alcohol geschat op basis van de aandelen bestuurders met een BAG boven de limiet in weekendnachten en op basis van de risicocijfers per BAG-klasse.
De uitkomst is dat in 2015 naar schatting 12%-23% van de verkeersdoden in Nederland het gevolg was van alcohol, ofwel 75-140 verkeersdoden. Het aantal ernstig gewonde verkeersslachtoffers a.g.v. alcohol in dat jaar werd op 2.556-4.899 geschat. Uit cijfers van Veiligheid NL weten we dat in 2015 5.200 alcoholverkeersslachtoffers de Spoedeisende Hulp hebben bezocht. Dat aantal is de laatste jaren - na een dip in de coronajaren - opgelopen naar 9.600 in 2022. Dat is dus een forse stijging sinds 2015.
Zie de tabellen op het einde van deze paragraaf.

Rijden onder invloed 2002-2013 (305 kB)

Rijden onder invloed in Nederland 2002-2017 (718 kB)

Rijden onder invloed in Nederland 2006-2019 (596 kB)

Rijden onder invloed in Nederland 2006-2022 (460 kB)

Houwing - Schatting van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rijden onder invloed van alcohol (247 kB)

Houwing - Het werkelijk aandeel verkeersdoden als gevolg van alcohol (1,01 MB)

-

Tabel: Door de politie geregistreerde gevallen van rijden onder invloed 2002-2023

* Cijfers vanaf 2010 afgerond.
Bronnen: cbs.nl en politie.nl.

-

Tabel: Bestuurders met bloedalcoholgehalte van 0,5 promille of hoger gedurende weekendnachten 2002-2022 (indien beschikbaar is het cijfer van de nieuwe weging gebruikt)

-

Tabel: Schatting verkeersslachtoffers a.g.v. alcohol 1999-2015
(cijfers vooral o.b.v. studies van Houwing e.a.)

-

Tabel: SEH-bezoeken als gevolg van alcoholverkeersongevallen 2015-2022

Bronnen: zie paragraaf 8.

18. Alcoholverstrekking jongeren

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft sinds 2015 vijfmaal landelijk mysteryshop onderzoek laten uitvoeren, waarbij jongeren van 17 jaar (2015/2016/2018/2020/2022) aankooppogingen deden.

In de onderzoeken van 2015 en 2016 werd gebruik gemaakt van een andere indeling van de bezochte categorieën alcoholverstrekkers dan in 2018, 2020 en 2022. Die laatste onderzoeken waren gedetailleerder. Hierdoor kunnen de nalevingscijfers van 2015 en 2016 niet een-op-een vergeleken worden met de nalevingscijfers van 2018 en 2020 en 2022. In onderstaande tabel wijken de categorieën alcoholverstrekkers daarom enigzins af van die in de onderzoeksrapporten.

Uit de tabel blijkt dat in 2015 het gewogen gemiddelde nalevingspercentage (excl. thuisbezorgkanalen) 21,5% was en in 2022 39,4%. Er is dus de afgelopen 7 jaar enige verbetering in de naleving. Maar nog steeds worden de regels van de Alcoholwet maar bij 4 op de 10 aankopen van jongeren nageleefd en lukt het dus 6 op de 10 alcohol te kopen.

Tabel: Percentage bedrijven dat de leeftijdsgrens correct naleeft per verstrekkingskanaal, 2015 - 2022

-

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft ook laten kijken naar de kans dat jongeren van 15 jaar alcohol kunnen kopen, vóór de leeftijdsgrensverhoging per 1 januari 2014 en erna. Doel was om te kijken of die leeftijdsgrensverhoging effect heeft gehad op de kans dat een 15-jarige alcohol kan kopen. Uit de cijfers blijkt dat het voor jongeren van 15 jaar in 2016 moeilijker was om aan alcohol te komen dan vóór 2014.

Tabel: Gemiddelde naleving bij aankooppogingen van 15-jarige mystery-shoppers 2011-2016

VWS heeft ook onderzoek laten doen naar de naleving van de leeftijdsgrenzen bij diverse takken van sport.

Tabel: Percentage sportkantines dat de leeftijdsgrens juist naleeft, per sport, 2017

-

In de periode februari tot en met mei 2024 heeft de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit een nieuwe methodiek getest om online aanbieders van alcohol te controleren. Van de 53 online verkopers had 38 (72%) geen correcte geborgde werkwijze. Daarna is bij 20 verkopers een bestelling gedaan om na te gaan of de geborgde werkwijze wordt gehanteerd en er geen alcoholhoudende drank aan minderjarigen wordt afgeleverd. 14 (70%) verkopers hielden zich niet aan de geborgde werkwijze en leverden de alcoholhoudende drank aan de testkoper af. De inspectieresultaten van deze pilot laten zien dat de meerderheid van de geïnspecteerde online verkopers van alcoholhoudende drank, bezorgt aan minderjarige testkopers.

Tabel: Percentage online alcoholverkopers dat de Alcoholwet overtreedt, 2024

-

Factsheet De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria’s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015 (578 kB)

Factheet De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door verkopers in horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria's en sportkantines in 2017 (635 kB)

Alcoholverkoop aan jongeren 2011 (666 kB)

Alcoholverkoop aan jongeren 2013 (950 kB)

Alcohol- en tabaksverkoop aan jongeren 2015 (586 kB)

Alcohol en tabaksverkoop aan jongeren 2016 (780 kB)

Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens in 2018 (2,19 MB)

Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens in 2020 (1,19 MB)

Het effect van de verhoging van de leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar (295 kB)

Naleving leeftijdsgrens alcohol in sportkantines (327 kB)

Inspectieresultaten pilot leeftijdsgrenzencontrole bij online verkoop (105 kB)

-

19. Sancties wegens overtreding drankwetgeving en verbod op openbare dronkenschap

Indien een verstrekker zich niet aan de drankwetgeving houdt, kan een gemeente gebruik maken van verschillende wettelijke instrumenten. Het gaat hierbij onder meer om het opleggen van een bestuurlijke boete, het geven van een bestuurlijke waarschuwing, het intrekken of schorsen van een vergunning, het opleggen van een last onder dwangsom en het tijdelijk stilleggen van de verstrekking bij recidive (three strikes out). Indien het gaat om een overtreding die wordt geconstateerd door de toezichthouders van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, dan is het wettelijk instrumentarium beperkter. Dit geldt bijvoorbeeld bij overtredingen van de regels rond prijsacties en overtredingen door verkopers op afstand.

Jongeren die zich niet aan de Alcoholwet houden (door alcohol aanwezig te hebben op een voor het publiek toegankelijke plaats) kunnen een boete krijgen, een Halt-traject of een waarschuwing. Volwassenen die alcohol wederverstrekken aan minderjarigen kunnen sinds 1 juli 2021 ook een boete krijgen.

In het Wetboek van Strafrecht staat in artikel 430b een verbod op het kennelijk dronken zijn op de openbare weg (inclusief parken). Artikel 426 stelt riskant gedrag in staat van dronkenschap strafbaar. Op overtreding van artikel 430b staat een boete van €110, op overtreding van artikel 426 een van €450 (beide bedragen exclusief administratiekosten).

Tabel: Sancties opgelegd aan ondernemers wegens overtreding drankwetgeving, 2013 - 2015

-

Tabel: Sancties opgelegd aan ondernemers wegens overtreding van de regels rond prijsacties en rond de leeftijdsgrens verkoop op afstand, juli 2021 - juli 2022

-

Tabel: Sancties opgelegd aan jongeren wegens overtreding artikel 45 Drank- en Horecawet/Alcoholwet, 2014 - 2021

-

Tabel: Boetes voor openbare dronkenschap, 2013-2023

-

Zicht op toezicht (872 kB)

cjib.nl.

Boetes voor openbare dronkenschap

Factsheet inspectieresultaten NVWA 21-22 (594 kB)

-

20. Maatschappelijke en private kosten en baten

In 2013 kostte alcoholgebruik de Nederlandse samenleving netto 2,3 tot 4,2 miljard euro. Dat blijkt uit een recent herziene kosten-batenanalyse van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en drie andere onderzoeksinstituten. Als ook de private kosten worden meegenomen in de berekening, zoals de kosten van voortijdige sterfte en verlies aan kwaliteit van leven, dan waren de nettokosten in 2013 4,2 tot 6,1 miljard.

Productiviteitsverlies en de inzet van politie en justitie zijn de grootste kostenposten. De inkomsten uit accijnzen en niet uitgekeerde pensioenen zijn grote posten aan de baten-kant.

Tabel: Maatschappelijke en private kosten en baten van alcoholgebruik in Nederland in 2013 (in euro's)

-

Maatschappelijk kosten baten analyse RIVM (herziene versie) (2,34 MB)

21. Nederland in vergelijking met andere EU-landen

Tabel: Leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - maart 2024

Uit bovenstaande tabel blijkt dat alle landen in de Europese Unie alcoholleeftijdsgrenzen kennen. De meest voorkomende grens is 18 jaar, zowel voor winkelverkoop als voor horecaverkoop. Slechts 6 landen kennen een grens lager dan 18 jaar voor de winkelverkoop van zwak-alcoholhoudende drank; 2 landen kennen een lagere grens dan 18 jaar voor sterke drank. De tabel geeft de leeftijdsgrenzen zoals die gelden op 1 maart 2024.

Overzicht leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - maart 2024 (102 kB)

Status report on alcohol and health in 35 European countries 2013 (7,43 MB)

-

Tabel: Overzicht geregistreerde consumptie per hoofd 15+ in EU-lidstaten in 1970, 2000, 2010 en 2020

Uit bovenstaande WHO-cijfers blijkt dat in 2020 Griekenland, Cyprus en en Italië de EU-landen waren waar per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder het minste alcohol werd gedronken. In Letland, Tjechië en Litouwen werd het meeste per 15+-er gedronken. De tabel betreft het geregistreerde alcoholgebruik in liters pure alcohol.

Overzicht geregistreerde alcoholconsumptie in EU-lidstaten versie augustus 2024 (125 kB)

-

Tabel: Percentage van de bevolking in EU-lidstaten dat bingedrinkt (2019)

-

Uit bovenstaande tabel blijkt dat het percentage bingedrinkers in de verschillende EU-lidstaten sterk uiteenloopt. Bingedrinken is in het rapport van de WHO het drinken van 60 gram alcohol of meer (= 6 Nederlandse standaardglazen), tijdens tenminste 1 gelegenheid de afgelopen maand.

Het hoogste percentage 15+-ers dat bingedrinkt was in 2019 te vinden in Luxemburg, het laagste in Cyprus. In vrijwel alle landen is het percentage bingedrinkers onder 15 tot en met 19-jarigen lager dan onder alle inwoners van 15 jaar en ouder.

In Nederland is er sprake van bingedrinken bij ruim 32% van de bevolking van 15 jaar en ouder. Bij jongeren van 15-19 is dat 30%.

Tabel: Overzicht accijnstarieven in EU-lidstaten in euro's per hectoliter bier, wijn en gedistilleerd (consumptiesterkte) (voltarief) per 1 januari 2024

Uit bovenstaande tabel en grafiek blijkt dat alle landen in de Europese Unie accijns heffen op gedistilleerde dranken en op bier (overigens ook op tussenproducten). Bijna de helft van de EU-landen heft ook accijns op (mousserende) wijn.

-

Tabel: Overzicht maximaal toegestane bloedalcoholgehaltes in het verkeer in EU-lidstaten (in ‰)

Uit onderstaande tabel blijkt dat slechts zeven van de 27 EU-landen een standaard bloedalcoholgehalte van 0,2‰ of lager hebben. 19 lidstaten hebben een limiet van 0,5‰, terwijl Litouwen 0,4‰ heeft. Veel landen hebben ook bovengrenzen voor professionele en/of beginnende bestuurders vastgesteld. Het meest recent Malta en Letland, die voor beginnende bestuurders de grens op 0,2‰ hebben gezet.

Tabel: Overzicht alcoholrichtlijnen voor volwassenen in EU-lidstaten (max. aantal grammen alcohol)

Zoals uit bovenstaande tabel blijkt behoort de alcoholrichtlijn van de Gezondheidsraad ("Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag") tot de laagste van de Europese Unie.

Recent nieuws

Mediaconsumptie minderjarigen verschoven van tv naar sociale media (28 oktober 2024)
Meer restaurants en foodtrucks, minder cafés (23 oktober 2024)
Meerderheid EenVandaag Opiniepanel vindt dat presentatoren niet moeten drinken op tv (20 oktober 2024)
Minderjarigen komen in Noord-Holland Noord makkelijk aan alcohol (18 oktober 2024)
Daling bierverkoop zet door (16 oktober 2024)
In Katwijk kopen minderjarigen eenvoudig alcohol (15 oktober 2024)
WHO: in de EU jaarlijks ruim 150.000 nieuwe kankerdiagnoses door alcohol (3 oktober 2024) (PERSBERICHT)
Burger merkt weinig van gezondheidsbeleid gemeenten (25 september 2024)
Biersector komt met eigen cijfers over grenseffecten accijnsverhogingen (18 september 2024)
Rapport over alcohol en drugs op de werkvloer (16 september 2024)
Onderzoek grenseffecten alcoholaccijnzen naar Tweede Kamer (16 september 2024)
Ruim een kwart van de vrouwen drinkt dóór tot ze weten zwanger te zijn (9 december 2024)
Grolsch verkocht in 2023 minder bier (7 september 2024)
Bijna driekwart MBO-studenten drinkt alcohol (4 september 2024)
Nieuwe editie 'Feiten en cijfers over alcohol' samengesteld (3 september 2024)
Wijn in horeca duurder (27 augustus 2024)
Duitsland grootste bierbrouwer EU, Nederland grootste bierexporteur EU (2 augustus 2024)
Alcoholgebruik Amsterdamse jongeren en jongvolwassenen hardnekkig (18 juli 2024)
Nalevingspercentage leeftijdsgrens in Zeist slechts 25% (17 juli 2024)
Brouwers verkopen minder bier (17 juli 2024)
Wereldwijd stijgt de vraag naar gedistilleerde dranken (10 juli 2024)
Alcohol grootste problematiek in de verslavingszorg (4 juli 2024)
Nieuwe factsheet van het Trimbos-instituut over alcohol en studenten (3 juli 2024)
Van Dalen: bingedrinken scholieren verontrustend hoog (3 juli 2024)
Scholierenmonitor: minder leerlingen drinken, maar degenen díe drinken, drinken vaak veel (1 juli 2024)
CBS publiceert cijfers accijnsopbrengsten 1ste kwartaal (25 juni 2024)
Slechte naleving Alcoholwet in Zuid-Limburg (22 juni 2024)
Meerderheid online verkopers bezorgt alcohol aan minderjarige testkopers (19 juni 2024)
Bijna 6.000 sterfgevallen a.g.v. alcoholgebruik in 2021 (13 juni 2024)
WHO: meer dan 7.400 doden per dag in Europa door 4 industrieën (12 juni 2024)
Overheid mag van Nederlander beperkt dwingende maatregelen nemen (5 juni 2024)
18,2% van de jongeren heeft afgelopen 4 weken gebinged (28 mei 2024)
Vijf zaken in de fout bij grote leeftijdsgrenzencontrole in Rotterdam (11 mei 2024)
Nederlanders drinken minder bier (1 mei 2024)
Daling mondiale wijnconsumptie 2,6% (25 april 2024)
Meer meisjes dan jongens van 15 jaar drinken alcohol (25 april 2024)
Van Ooijen stuurt Kamer jaarrapport over alcoholmarketing (11 april 2024)
Jongeren zien veel alcoholreclame op straat (10 april 2024)
Lagere accijnsopbrengsten alcoholhoudende dranken (3 april 2024)
Kortere openingstijden horeca, minder geweld (1 april 2024)
Nederland exporteert meeste bier in EU (28 maart 2024)
Alcoholgebruik volwassenen in 2023 licht veranderd (4 maart 2024)
Twee derde Nederlandse skiërs drinkt op piste (4 maart 2024)
Meeste bestuurders sportclubs vinden verkoop alcohol "onmisbaar" (28 februari 2024)
Helft Europeanen kent relatie alcoholgebruik en kanker (20 februari 2024)
Kerncijfers verslavingszorg gepubliceerd (15 februari 2024)
Het grote uitgaansonderzoek (15 februari 2024)
Volwassenen drinken 0.0 dranken vooral náást alcohol (14 februari 2024)
Winkels verkochten in januari minder alcoholhoudende dranken (9 februari 2024)
Nederlandse biermarkt in 2023 gekrompen (7 februari 2024)
6,3% kankersterfte in Europa is alcoholgerelateerd (5 februari 2024)
61% carnavalvierende mannen geeft minimaal €50 per dag uit (3 februari 2024)
Meer West-Brabantse 16- en 17-jarigen drinken (2 februari 2024)
Van Dalen: Alcoholgebruik carnaval daalt niet of nauwelijks (27 januari 2024)
Trimbos: veel omgevingsschade als gevolg van alcohol (25 januari 2024)
Alcoholgebruik en roken hangen samen met de mentale gezondheid van jongeren (24 januari 2024)
Onderzoek: ruim 100 boetes per dag voor rijden onder invloed (24 januari 2024)
Meer alcoholverkeersslachtoffers, minder controle (17 januari 2024)
Minder jongeren met een alcoholintoxicatie op SEH dan vóór corona (17 januari 2024)
Prijsacties boven 25% komen bijna niet meer voor (17 januari 2024)
Factsheet NVWA: te hoge kortingen bij 26 onderzochte bedrijven (17 januari 2024)
Forse stijging slachtoffers door alcoholongevallen op SEH (17 januari 2024)
Beschonken op de fiets: meerderheid vindt het heel normaal (12 januari 2024)
Ziekenhuizen: veel mensen behandeld vanwege drank en geweld (3 januari 2024)